Sáng 22/08/2025, tại Hà Nội, Hiệp hội các nhà thầu Xây dựng Việt Nam (Hiệp hội) đã tổ chức Hội thảo “Cơ chế chỉ định thầu gói thầu dự án quy mô lớn trọng điểm quốc gia ”.Hội thảo có sự tham dự của Cục Quản lý đấu thầu, Cục kinh tế – quản lý đầu tư xây dựng, Ban quản lý đường sắt đô thi Hà nội…, cùng đại diện gần 30 doanh nghiệp xây dựng Việt Nam.
Ông Nguyễn Quốc Hiệp – Chủ tịch Hiệp hội Nhà thầu xây dựng Việt Nam – chia sẻ, Ngành xây dựng Việt Nam đang đứng trước giai đoạn đặc biệt quan trọng, khi hàng loạt dự án quy mô lớn được khởi công và triển khai trên cả nước. Chỉ trong ngày 19/8 vừa qua, đã có tới 250 dự án trọng điểm được khánh thành, khởi công với sự tham dự của lãnh đạo Đảng, Nhà nước. Một trong những công trình tiêu biểu là dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam với tổng mức đầu tư dự kiến hơn 67 tỷ USD. Đây là lĩnh vực phức tạp, đòi hỏi kỹ thuật và kinh nghiệm mà các nhà thầu trong nước chưa từng đối mặt. Tuy nhiên, theo Chủ tịch Hiệp hội, bên cạnh những tín hiệu tích cực, một vấn đề cấp thiết hiện nay là cơ chế chỉ định thầu. “Khối lượng các gói thầu áp dụng hình thức chỉ định sẽ tăng rất mạnh trong thời gian tới, cả trong và ngoài ngân sách. Nhưng hiện chúng ta chưa có tiêu chí rõ ràng, cũng như chưa có hệ thống xếp hạng năng lực doanh nghiệp xây dựng”.
Đại diện các cơ quan quản lý đã cung cấp nhiều thông tin cập nhật. Bà Ngô Chí Linh – Cục Quản lý đấu thầu – Bộ Tài Chính giới thiệu các điểm mới của luật Đấu thầu, nghị định 214/NĐ-CP và thông tư 79/TT-BTC trong lĩnh vục xây dựng đồng thời nhấn mạnh vào các cơ chế chỉ định thầu cho các dự án. Ông Nguyễn Bắc Thủy, Trưởng phòng Phòng Kinh tế và hợp đồng xây dựng, Cục Kinh tế – Quản lý đầu tư xây dựng (Bộ Xây dựng) cho biết nhiều chính sách đặc thù đã được ban hành nhằm rút ngắn thủ tục và đẩy nhanh tiến độ các dự án hạ tầng quy mô lớn. Theo ông Thủy, điểm mới nổi bật là áp dụng thiết kế FEED thay thế thiết kế cơ sở, cho phép sử dụng định mức quốc tế trong xác định chi phí, tăng quyền chủ động cho chủ đầu tư trong việc lựa chọn và điều chỉnh hợp đồng theo mẫu FIDIC, đồng thời bổ sung cơ chế dự phòng rủi ro và nhiều khoản chi phí đặc thù cho các dự án siêu lớn.
Từ góc nhìn doanh nghiệp, Đại diện Tổng công ty CP Xuất nhập khẩu và Xây dựng Việt Nam (VINACONEX) đề xuất ban hành tiêu chuẩn đánh giá năng lực, kinh nghiệm liên danh nhà thầu và yêu cầu với nội dung thỏa thuận liên danh. Đối với một số loại dự án quy mô lớn, yêu cầu kỹ thuật phức tạp hoặc chưa từng được thực hiện tại Việt Nam như đường sắt tốc độ cao, nhà máy điện hạt nhân, hạ tầng ngầm đô thị lớn… cần có cơ chế đặc thù trong đánh giá năng lực của nhà thầu, đặc biệt là nhà thầu trong nước. Các nhà thầu nội địa chưa có kinh nghiệm thực tế tương tự, nên việc áp dụng cứng nhắc tiêu chí về kinh nghiệm sẽ khiến họ không có cơ hội tham gia. VINACONEX đề xuất cho phép đánh giá năng lực theo nguyên tắc tiệm cận và tương đương, tức là xét tới các công trình có độ phức tạp tương đương trong phân khúc năng lực tương ứng; Khuyến khích các hình thức liên danh giữa nhà thầu trong nước và nhà thầu quốc tế nhằm tiếp thu công nghệ, kinh nghiệm, đồng thời phát triển năng lực nhà thầu nội.
Về công tác lựa chọn nhà thầu, Tập đoàn Đèo Cả cho rằng, các nhà thầu Việt Nam đủ năng lực để đảm nhận hạ tầng xây dựng và kiến nghị áp dụng cơ chế chỉ định thầu đối với phần công việc này, đồng thời cho phép sử dụng nhà thầu phụ đặc biệt (có quy định áp dụng giá trị của nhà thầu phụ là bao nhiêu %) cho các hạng mục thiết bị. Việc chỉ định thầu nên ưu tiên lựa chọn/chỉ định các doanh nghiệp trong nước có năng lực về quản trị, năng lực tổ chức triển khai thi công được chứng minh qua các dự án trọng điểm, đường cao tốc, cầu hầm lớn… Do các hệ thống định mức và tiêu chuẩn đối với triển khai Dự án đường sắt tốc độ cao vẫn đang thiếu rất nhiều, chưa hoàn thiện, nhà thầu mong muốn các định mức, tiêu chuẩn sẽ sớm được ban hành để các doanh nghiệp xây dựng sớm tiếp cận được.
Theo đại diện Tổng công ty Xây dựng Trường Sơn, các dự án trọng điểm quốc gia đã được áp dụng cơ chế chỉ định thầu đều chứng minh rằng, chỉ những nhà thầu có kinh nghiệm thi công thực tế, có nguồn lực tài chính, xe máy thiết bị, nguồn nhân lực đảm bảo mới đáp ứng yêu cầu thực hiện dự án đảm bảo tiến độ, chất lượng. Vì vậy, Chính phủ, cơ quan có thẩm quyền cần tổng hợp, đánh giá năng lực của từng nhà thầu trong từng lĩnh vực, để đưa ra những quyết định chính xác trong công tác xét, chỉ định tham gia các dự án trọng điểm quốc gia.
Tham dự buổi hội thảo các đại diện doanh nghiệp như UDIC, Xuân Mai, Tổng công ty Phương Thành, Xí nghiệp Cơ khí Quang Trung… cũng đóng góp nhiều ý kiến thiết thực xoay quanh việc hình thành tổ hợp nhà thầu, vấn đề lựa chọn và quản lý nhà thầu phụ. Nên chọn các đơn vị có chuyên môn khác nhau đảm nhận các nhiệm vụ của gói thầu dựa trên việc lựa chọn đúng thế mạnh của từng thành viên để có sự rõ ràng, minh bạch về trách nhiệm, quyền lợi, tiến độ và phân chia khối lượng công việc ngay từ đầu, tránh xung đột lợi ích trong giai đoạn sau.
Kết thúc buổi hội thảo, Ông Nguyễn Quốc Hiệp – Chủ tịch Hiệp hội ghi nhận và đánh giá cao các ý kiến chia sẻ, đóng góp của đại diện các nhà thầu xây dựng. Hiệp hội sẽ tập hợp và đưa ra những kiến nghị kịp thời tới Cơ quan Quản lý nhà nước. Đồng thời Chủ tịch Hiệp hội Nguyễn Quốc Hiệp nhấn mạnh, chỉ định thầu đối với các dự án quốc gia là cần thiết, song phải dựa trên hệ thống xếp hạng nhà thầu minh bạch. Hiệp hội dự kiến ngay trong tháng 9 sẽ triển khai chương trình xếp hạng doanh nghiệp xây dựng dựa trên các tiêu chí doanh thu, vốn chủ sở hữu và năng lực thực hiện trong 5 năm gần nhất, trên cơ sở đó sẽ lấy ý kiến các doanh nghiệp xây dựng, xin ý kiến các cơ quan có thẩm quyền để công bố rộng rãi, tham khảo để làm cơ sở lựa chọn nhà thầu theo quy định.
Hội thảo kết thúc vào lúc 12h00 cùng ngày.
T.A.D
Một số hình ảnh Hội thảo ngày 22/08/2025
